زاد المعاد (کتاب)«زاد المعاد» اثر علامه محمد باقر مجلسی ، که شامل ادعیه و اعمال کثیره‌ای که درباره ی ایام و لیالی در کتب ادعیه، وارد شده می‌باشد وی این کتاب را در سال ۱۱۰۷ ق یعنی در اواخر عمر شریفشان به زبان عربی نوشته‌اند. ۱ - معرفی اجمالیدر پایان این کتاب، کتاب دیگری وجود دارد که در حاشیه ی زاد المعاد چاپ شده بوده، تحت عنوان مفتاح الجنان پیرامون تعقیبات نمازها و زیارات مختلفی که درباره ائمه و اعمال مربوط به اماکن مشرفه آنان و دعاهایی که در دفع بعضی از امراض و آلام از اهل بیت به سند صحیح وارد شده است می‌باشد. آقای علاء الدین اعلمی محقق این کتاب شریف می‌باشد که در تاریخ ۱۴۲۳ ق در باره شخصیت مولف تحقیق نموده و در ابتدای کتاب زاد المعاد نوشته‌اند. ۲ - انگیزه تالیفمولف می‌گوید که: چون از ائمه معصومین ادعیه و اعمال کثیری نقل شده و من هم اکثر آنها را در کتاب بحار الانوار جمع کرده‌ام و دیدم که تحصیل آنها و عمل به آن برای اغلب مردم به سبب اشتغال آنان به مشاغل دنیوی، میسر نیست لذا دوست داشتم که در این رساله، منتخبی از اعمال سنت و فضائل ایام و لیالی شریفه و اعمالی که به سند صحیح و معتبر وارد شده را بیاورم تا عامه ی مردم از برکات آن محروم نمانند. ۳ - ساختار و محتواکتاب ابتدا با ترجمه‌ای راجع به علامه مجلسی توسط آقای اعلمی آغاز می‌گردد و سپس مقدمه‌ای از مولف ذکر می‌شود درباره اینکه به چه علت این مجموعه را گردآوری کرده و اینکه آن را تحفه‌ای دانسته که مورد قبول شاه سلطان حسین موسوی حسینی صفوی بهادرخان واقع شود. بعد از این مقدمه اصل کتاب زاد المعاد در ۱۴ باب و یک خاتمه ادامه می‌یابد. و در ادامه، کتاب مفتاح الجنان که در حاشیه ی زاد المعاد بوده به آن اضافه می‌شود. در آخر کتاب دو فهرست از مطالب دو کتاب مشاهده می‌شود. در ۹ باب اول زاد المعاد از فضیلت و اعمال ماه‌های قمری مطالبی عنوان شده و در باب دهم اعمالی را ذکر می‌کند که در همه ماه‌ها مشترک باشد مانند دعاهایی که هنگام رویت هلال ماه وارد شده است. در باب یازدهم زیاراتی که در مورد رسول اکرم و ائمه هدی صلوات الله علیهم وارد شده و در ابواب قبلی ذکر نگردیده را متذکر می‌شوند. باب سیزدهم متعلق است به احکام اموات و آداب هنگام احتضار و غسل و دفن میت و بالاخره در باب آخر مجملی از احکام زکات و خمس و اعتکاف را بیان می‌کنند. اما در خاتمه ی، به بیان کفارات می‌پردازد. مفتاح الجنان که در حاشیه ی زاد المعاد آمده بود، به طور مستقل در پایان کتاب زاد المعاد ذکر شده است و در مورد مسائلی چون تعقیبات نمازهای یومیه و دعاها و مناجاتهایی که از آنان نقل شده مانند دعای مشلول و عشرات، سمات ، جوشن کبیر ، صباح و غیره و مناجاتهایی مانند تائبین، شاکین، راغبین، شاکرین، مریدین و غیر از آن آورده است. همچنین در زیارات ائمه و اعمال اماکن مقدسه‌ای چون مسجد کوفه ، مسجد سهله و دیگر اماکن متبرکه به علاوه در مورد دعاهایی که در دفع امراض و اسقام وارد شده است، دعاهایی را ذکر کرده است. در پایان کتاب طلسمهایی در قضای حوائج و ایام هفته برای دفع آفات و بلایا ذکر شده است. ۴ - نسخه شناسیاین کتاب توسط انتشارات موسسه اعلمی در بیروت به سال ۱۴۲۳ ق به چاپ رسیده است. ۵ - پانویس۶ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |